Dziłíjiin

Dził/Tsékooh Beʼekʼid/Tó
Naalyéhé bá Hooghan/Kįtsʼil

Dziłíjiin éí Diné Bikéyah beʼałníiʼgi siʼą́, áádóó Diné Dziłíjiinjíʼ dabighanígíí éí Dziłíjinii Dineʼé daalyé. Naakai bizaadjí "Mesa de las Vacas" wolyé (Béégashii dah azką́ni / "table of the cows" bilagáana bizaadjí). Dziłíjiin éí 34°16′51.07″ NHK dóó 113°50′18.77″ EʼE-gi siʼą́. Łahgo dził 8,168 adeisʼeez (2,489.606 m) anzaadgo dził daʼdéízʼaah.


Tsékǫʼ hagédiʼ łahgo áshłééh

Dziłíjiin bikáaʼdi tsékǫʼ hagédiʼígíí éí Peabody Western Coal Company hadaʼagédigo biniʼdanish. 1960’s biyihah yę́ędą́ą́ʼ tsékǫʼ hagédiʼgo bidaʼdeizhnish áádóó éí 8 míiltsoh tons aneelʼą́ą́hgo tsékǫʼ hadeigédigo ninahah (Tsékǫ low-sulfur thermal coal wolyéígíí hagédi). Naaki ałą́ą́h átʼéego tsékǫʼ ahiigééh; Łaʼ éí Kǫʼ naʼałbąąsii bee ahiigééh, díí éí Dziłíjiin doo Naʼníʼá Hótsaadi atsiniltłʼish bá hooghanjiʼ naʼhagééh (Navajo Generating Station). Áádóó łaʼ éí slurry pipeline wolyéego bee ʼahiilʼééł, díí éí dóó tsékǫʼ ałtáʼgo Mohave Generating Stationgo iilį́į́h nitʼę́ę́h. Mohave Generating Station éí Naʼazhǫǫsh Hahoodzodi siʼąh, aadi kin daʼshijááʼígíí "Laughlin" bigáádiʼ oolyé. 2005 biyihah yę́ędą́ą́ʼ éí Mohave Generating Station daʼdéélkáál, díí éí łeeyiʼdi tóhígíí (Navajo Aquifer (N-aquifer)) yaaʼadi néésʼą́ą́hdiʼ anį́į́hgo naaltsoos beeʼniiltsooz.

Oozéí / Ayahkinii łahgo áshłééh

Dziłíjiin yaʼniʼáahgiʼ éí Oozéí kéídaʼhatʼį́ʼ. Áádóó tʼáá akwééʼiʼ tsé daʼgiʼ dabighan.


 
Dziłíjiin éélkid (Chidí naatʼaʼídę́ę́ʼ).