Deeteel

nihookááʼ naaldeehii
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí Biishchʼid Dahólónígíí Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí Bikéshgaan Naaki dóó Bikéshgaan Dį́įʼii Ńdaʼatʼaałii bideeʼ dahólónígíí Bįįh Deeteel
Ndaʼałkaahí bikʼehgo Alces alces wolyé
Náhookǫsjí Kéyah Dah Siʼánígíí  dóó Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah
naaldeehii daʼałchozhígíí (ńdaʼatʼaałígíí)

Deeteel éí bįįh dóó dzeeh dah yikahjí atah yisdzoh, áádóó éí bįįh danilínígíí tʼáá ałtso yilááh áníłtso. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Alces alces" deiłníigo dayózhí.

Deeteel dóola deizʼį́į́h bidéí daʼdiniisé British Columbiadi (Tʼąąchil)

Deeteel atiin tsénaaʼ yigááł, Algonquin Parkdi hoolyéedi, Yáʼiishjaashchilí biyiʼ yiidziił

Deeteel éí Náhookǫsjí kéyah dah siʼánígíí dóó Kinghą́ą́ʼ Haltsooí Dineʼé Bikéyahdi dóó Chʼah Bideeʼí Dineʼé Bikéyahdi dóó Nahoditsʼǫʼłání Dineʼé Bikéyahdi dóó Náhookǫsjí Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah bikáaʼgi tʼéiyá naakai. Áadi éí tsintahgi dóó ńdíshchííʼ bił hadahoozdzohgi dahiná, áádóó éí yas dóó tin dahólǫ́ǫgi tʼóó ahayóí; deesdoigi dóó honeezílígi éí ádaadin.

Ánoolinígíí

Deeteel éí 8–11di adéesʼeez ádaníłtso łeh (łį́įʼgi ádaníłtso); bikąʼígíí éí 850–1580 dahidídloʼ áníłdáás, baʼáádígíí éí 600–800 dahidídloʼ áníłdáas łeh. Nááná éí bitsʼíís deibéłchíʼíigo ndaashchʼąąʼ, áádóó éí bideeʼ nteel (éí bininaa deeteel daolyé); bikąʼígíí tʼéiyá bideeʼ hólǫ́, baʼáádígíí éí bideeʼ ádaadin.

Chʼiyą́

Deeteel éí daʼałchozhgo naakai; chʼil dóó tsin ndeesgai (kʼaiʼ da, kʼishchííʼ da) deiłchozh. Tłʼoh doo deiłchozh da łeh. Nááná éí táłkááʼ chʼil ayóo deiłchozh.

bitsʼą́ą́dóó ééhózinii

---