yótʼáahdi naaldeehii
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bitsiitsʼiin Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Tsídii Tsídii ndaatʼáʼii Yótʼáahdi tsídii Tsídii bichʼahtsohí dóó Ǫǫbǫʼii dóó bikʼéí
Ǫǫbǫʼii

Ndaʼałkaahí bikʼehgo
Upupa
daolyé
Nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ,
tʼáá hazhóʼó kéyah dah siʼánígíí dóó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyah

Ǫǫbǫʼii éí tsídii bichʼahtsohí dóó bikʼéí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí tónteel wónaanídi tʼéiyá dahólǫ́; Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdi éí ádaadin ndi. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Upupa" deiłníigo deiyózhí (tʼáá díí tʼéiyá tsídii "Upupidae"-jí atah daasdzoh). Díí tsídii éí "ǫǫbǫ" níigo ndaatʼá, áádóó éí tááʼ ałʼąą ádaatʼé.

Ǫǫbǫʼii éí tsintahgi (cháʼoł dóó ńdíshchííʼ bił hadahoodzogi) dóó tsédáaʼgi dahólǫ́; hodíłchʼilgi éí ádaadin ndi. Ǫǫbǫʼii éí kʼaalógiigi átʼéego ndaatʼá.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ łahgo áshłééh

Ǫǫbǫʼii éí táshchozhiizhiin daatsʼí tʼáá yił aheeníłtso (neeznáaʼdi asdzoh), áádóó éí bitʼaʼ łizhin dóó łigaigo noodǫ́ǫ́z. Bitsiiʼ dóó biteel éí łitsxo dóó yishtlʼizhgo naashchʼąąʼ, áádóó éí bidaaʼ nineez.

Díí tsídii éí chʼosh dóó dzidzé yázhí yildeełgo naagháa łeh; łahda naʼashǫ́ʼii dóó chʼał yilghał ałdóʼ.


Ałdóʼ yídííłtah...